قالیبافان ایرانی که از عشایر بودند از الیاف طبیعی برای الیاف فرش دستباف استفاده می کردند. با گسترش نیاز افراد به فرش، انواع مختلفی از نخ فرش در بافت آن به کار می رود. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع الیاف فرش ماشینی و فرش دستباف؛ بیشتر آشنا کنیم.

زمانی که افزایش جمعیت صورت گرفت، نیاز افراد برای تهیه ی انواع مختلفی از قالی با مدل های گوناگون، افزایش یافت از این رو هم در فرش های ماشینی و هم در قالی های دستباف تغییرات اساسی پدیدار شد و طرح و مدل و استفاده از الیاف گیاهی و مصنوعی در آن به شکل بسزایی گسترش یافت.

انواع الیاف فرش ماشینی

الیاف فرش ماشینی خود به دو دسته تقسیم می‌شوند.

  1. الیاف طبیعی
  2. الیاف مصنوعی

الیاف طبیعی

این الیاف خود به دو قسمت حیوانی و گیاهی تقسیم می‌شود.

  • الیاف گیاهی مانند کتان، سیسال، پنبه
  • الیاف حیوانی مانند پشم و ابریشم

الیاف حیوانی فرش ماشینی

شامل ابریشم و پشم می‌شوند. نخ‌های پشمی از جمله نخ‌هایی هستند که در کشور  ما به‌راحتی با استفاده از پشم حیوانات قابل دسترس است. فرش های پشمی ماشینی به دلیل یکدستی و کیفیت بالا از گران ترین نوع فرش های ماشینی هستند.

الیاف گیاهی فرش ماشینی

همانطور که از نامشان مشخص است این گونه الیاف از گیاهان مشتق شده است. در واقع چون از اجرای شیمایی گیاهان سلولز است؛ این نوع به الیاف سلولزی نیز شهرت یافته اند.

الیاف گیاهی در فرش ماشینی به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

  • دانه (بذری)
  • الیاف ساقه
  • الیاف برگی

الیاف مصنوعی

بخش عمده ای تولیدات فرش ماشینی و استفاده از مواد اولیه بافت آن با نخ مصنوعی است. الیاف مصنوعی از مواد شیمیایی ناشی از مشتقات نفتی تولید می‌شود. این الیاف شامل موارد زیر می‌شوند:

  •  پلی استر
  •  اکریلیک
  •  بامبو
  •  مدار
  •  نایلون
  •  پلی پروپیلن
  • ویسکوز
  • بی سی اف

انواع الیاف فرش دستباف

در فرش دستباف ایرانی از هیچ منبع شیمیای برای جنس نخ‌های آن استفاده نشده است. از این رو جنس نخ‌های قالی های دستباف؛ طبیعی است و به دو دسته: الف) گیاهی و ب) حیوانی، تقسیم می‌شود.

الف) الیاف گیاهی فرش دستباف

به‌طور کلی الیاف گیاهی به الف) دانه یا بذری، ب) الیاف ساقه، ج) الیاف برگی

الف) دانه یا بذری:

برای درک بهتر الیاف دانه، اگر الیاف پنبه را مدنظر بگیریم به‌راحتی می‌توان تشخیص داد درون گیاه و یا بهتر است بگوییم الیاف در داخل برگ گیاه وجود دارند. به سه قسمت زیر تقسیم می‌شوند: 

  • پنبه
  • کوآر
  • کاپوک

ب) الیاف ساقه:

از انواع الیاف ساقه می‌توان به موارد: کتان، کنف، رامیه، بامبو و موز اشاره کرد.

ج) الیاف برگی:

از انواع گیاه برگی، موارد سیسال، کناف، آناناس، آباکا، عنوان می‌شوند.

ب) الیاف حیوانی فرش دستباف

از انواع این الیاف به ابریشم و پشم می توان اشاره کرد.

از دلایلی که قالی دستباف ایرانی به‌عنوان فرش مرغوب شناخت می‌شود؛ همین نخی است که به‌طور طبیعی در بافت آن استفاده می‌شود؛ زیرا نخ‌ها دوام بالایی دارند و باعث افزایش طول عمر قالی می‌شود. این الیاف رنگ را به‌خوبی جذب می‌کنند و در خود نگه می‌دارد به‌طوری که به مرور از بین نمی‌رود.